Interieurvormgeving: vroeger en nu

In Frankrijk werd al in 1295 aan het hof van Lodewijk XIV gebruik gemaakt van de diensten van een zogenaamde Tapissière. Deze bekleedde ruimten in het paleis met waardevolle wandtapijten, wandbespanningen en draperieën.

De Tapissière ontwierp de grote hoeveelheid aan lig- en zitmeubelen die in de ruimten werden geplaatst. Hij kleedde alle ruimten aan met een eigen karakter, waarbij hij een onderscheid maakte in vrouwelijke en mannelijke ruimten. We kennen allemaal wel de wulpse aankleding van het ‘vrouwelijke’ boudoir en ook de ‘spiegelzalen’ waren vaak het gebied van de vrouwen.

De werkkamer van de man moest macht, prestige en rijkdom uitstralen. De ruimten in de paleizen waren zo aangekleed en zo overvol bemeubeld dat wij ze vooral ervaren als donkere en wat benauwende vertrekken. Deze Franse benadering van interieurvormgeving heeft ook in ons land lange tijd veel aanhangers gehad. In Nederland werden, onder andere door de architect Hendrik Petrus Berlage (1856 - 1934), onze opvattingen veranderd over interieurvormgeving. Berlage heeft een belangrijk stempel gedrukt op ons denken over de (binnenhuis)architectuur. Hij ontwierp namelijk zijn gebouwen vanuit de plattegrond, dus eigenlijk vanuit de toekomstige interieurs, van binnen naar buiten. Berlage propageerde ook, in tegenstelling tot de Franse interieur opvattingen, dat alle ruimten in een woning qua inrichting en aankleding een samenhang en eenheid moesten hebben. Hij noemde dit 'Eenheid in de Veelheid'.

Hij brak met de gewoonte om wanden overdadig te behangen met kleden en draperieën en koos voor een versobering van de aankleding. Dit leidde beslist niet tot een somber interieurbeeld. Nee, het was juist door de toepassing van rustige, kale wanden dat er zoveel meer lichtheid en ruimtegevoel in de interieurs werd gebracht. De door hem toegepaste frissere heldere kleuren waren een verademing in het tot dan toe voornamelijk bedompte interieurbeeld.

Berlage ging ervan uit dat de juiste interieurvormgeving een verheffende werking op de mens heeft, waardoor er uiteindelijk een betere samenleving ontstaat. Behalve Berlage in Nederland zijn er ook internationaal grote architecten/vormgevers, waaronder bijvoorbeeld Le Corbusier, die in hun ontwerpen van ruimten en objecten altijd de mens als uitgangspunt namen.

Zoals gezegd, de wortels van de decoratieve interieurvormgeving in Nederland liggen voor een groot deel in Frankrijk bij de Tapissière. Maar de opvattingen over wonen, werken en interieurs zijn niet statisch, ze evolueren mee met de ontwikkelingen van de mens. De architectuur en interieurs zijn steeds een exponent van de ontwikkelingen.

Met interieurstyling wordt over het algemeen bedoeld, dat men een interieur op een bepaalde manier vormgeeft, waarbij men vooraf bepaalde optische en sfeereffecten wil bereiken. Hierbij wordt niet door iedere vormgever noodzakelijkerwijs ook gekeken naar de functionaliteit van het ontwerp. Als de vormgeving vooral en alleen tot stand komt op grond van decoratieve overwegingen, dan bestaat er een groot risico dat de styling negatieve effecten heeft op de functie. Een goede interieurvormgeving zal daarom, normaal gesproken, ondergeschikt zijn aan de functie en in dienst staan van zijn gebruiker. Vanzelfsprekend houden we ons ook nu nog, in de basis, bezig met een smaakvol; passend en origineel interieur.

Ook nu nog creëer en of transformeer ik interieurs, waarbij specialistische kennis en vaardigheden ingezet worden op gebied van de kleuren; materialen en vormgeving. Deze decoratieve aspecten worden echter vooral ook verbonden met de kennis en inzichten die inmiddels wetenschappelijk zijn vergaard over de reacties van de mens op bepaalde omgevingsfactoren. Juist ook de psychologische- en sociologische aspecten spelen tegenwoordig een grote rol bij de interieurvormgeving.

Voor bedrijven is een van de belangrijkste taken van de Interieurstylist-colorist het scheppen van een bij de opdrachtgever passend huisstijl, ook wel Corporate Identity (gemeenschappelijke identiteit) genoemd, waarin een combinatie is gemaakt tussen decoratie en de menselijke reacties hierop.

De bovenstaande tekst is gebaseerd op teksten uit het boek "Interieurstylist/colorist" door Cristy Brandriet, uitgegeven bij Uitgeverij Educatief.